آیودیکسانول - IODIXANOL

1Vial: 320mgI-ml

Solution for Injection: 50mL

مکانیسم اثر
ترکیبات آلی حاوی ید در هنگام عبور از مجاری مختلف بدن با جذب اشعه ایکس سبب ایجاد دانسیته بالا در بافت هدف و در نتیجه تشخیص ساختار بافت مورد نظر می‌شوند. شدت جذب اشعه به غلظت ید بستگی دارد. پس از تجویز داخل عروقی، ویزودیکس®سبب مات شدن ساختار داخلی در مسیر جریان خود شده و اجازه می دهد؛ بهتر دیده شوند تا زمانی که همودیلاسیون و حذف قابل توجه رخ دهد.

فارماکودینامیک
ویزودیکس®(آیودیکسانول) یک ماده حاجب ایزواسمول است که به دنبال تزریق به داخل عروق، دانسیته بافت هدف را موقتا افزایش می‌دهد. این ماده حاجب به دلیل حضور ید در ساختار خود، اشعه ایکس را با مقادیر بالا جذب کرده و در نتیجه تصویر اوپک واضحی در تصویر ایجاد می‌کند. این اختلاف دانستیه بافت هدف را از سایر بافت‌ها متمایز می‌کند.

فارماکوکینتیک
اتصال به پروتئین‌های پلاسمای ویزودیکس® ناچیز می باشد . ویزودیکس® بصورت تغییرنیافته دفع می‌گردد. در بزرگسالان، تقریبا 97% مقدار تزریق شده از ویزودیکس®بصورت تغییرنیافته طی 24 ساعت از طریق ادرار، و کمتر از 2% طی 5 روز پس از تزریق از طریق مدفوع دفع می گردد. نیمه عمر ویزودیکس®2.1 ساعت می باشد.

مقدار مصرف
بر اساس ویزودیکس® 320 mgI⁄mL
بزرگسالان:
تجویز داخل شریانی (آرتریوگرافی)
شریان های کاروتید: 10-14 میلی‌لیتر
شریان های مهره ای: 10-12 میلی‌لیتر
شریان کرونری راست: 3-8 میلی‌لیتر
شریان کرونر چپ: 3-10 میلی‌لیتر
بطن چپ: 20-45 میلی‌لیتر
شریان های کلیوی: 8-18 میلی‌لیتر
آئورتوگرافی: 30-70 میلی‌لیتر
شاخه آئورت اصلی: 10-70 میلی‌لیتر
شریان های محیطی: 15-30 میلی‌لیتر
رواناب(runoffs) آئورتوفرمورال: 90-20 میلی‌لیتر

تجویز داخل شریانی (IA-DSA)
شریان های کاروتید یا مهره ای: 5-8 میلی‌لیتر
آئورتوگرافی: 10-50 میلی‌لیتر
شاخه آئورت اصلی: 2-10 میلی‌لیتر
رواناب(runoffs) آئورتوفمورال: 6-15 میلی‌لیتر
شریان های محیطی: 3-15 میلی‌لیتر

تجویز IV
CECT سر یا بدن: 75-150 میلی‌لیتر بولوس، سپس انفوزیون 100-150 میلی‌لیتر که از 150 میلی‌لیتر تجاوز نکند.
اوروگرافی دفعی: 1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم، حداکثر از 100 میلی‌لیتر
ونوگرافی: 50-150 میلی‌لیتر در هر اندام تحتانی


کودکان:
تجویز داخل شریانی
1-12 سال
مغزی، قلبی و عروق اصلی ، و مطالعات احشایی: 1-2 میلی‌لیتر بر کیلوگرم. بیش از 4 میلی‌لیتر در کیلوگرم نباشد
12 سال
شریان های کاروتید: 10-14 میلی‌لیتر
شریان های مهره ای: 10-12 میلی لیتر
شریان کرونری راست: 3-8 میلی‌لیتر
شریان کرونر چپ: 3-10 میلی‌لیتر
بطن چپ: 20-45 میلی‌لیتر
شریان های کلیوی: 8-18 میلی‌لیتر
آئورتوگرافی: 30-70 میلی‌لیتر
شاخه آئورت اصلی: 10-70 میلی‌لیتر
شریان های محیطی: 15-30 میلی‌لیتر
رواناب (runoffs) آئورتوفرمورال: 90-20 میلی‌لیتر

تجویز داخل شریانی (IA-DSA)
بزرگتر از 12 سال
شریان های کاروتید یا مهره ای: 5-8 میلی‌لیتر
آئورتوگرافی: 10-50 میلی‌لیتر
شاخه آئورت اصلی: 2-10 میلی‌لیتر
رواناب(runoffs) آئورتوفمورال: 6-15 میلی‌لیتر
شریان های محیطی: 3-15 میلی‌لیتر

تجویز IV
بزرگتر از 12 سال
CECT سر یا بدن: 75-150 میلی‌لیتر بولوس، سپس انفوزیون 100-150 میلی‌لیتر که از 150 میلی‌لیتر تجاوز نکند.
اوروگرافی دفعی: 1 میلی‌لیتر بر کیلوگرم، حداکثر از 100 میلی‌لیتر
ونوگرافی: 50-150 میلی‌لیتر در هر اندام تحتانی

موارد منع مصرف
حساسیت به محصول یا اجزای سازنده
استفاده داخل نخاعی
در کودکان، ناشتا بودن طولانی مدت و استفاده از ملین قبل از تجویز منع مصرف دارد.

 عوارض جانبی 
>10%
ناراحتی در محل تزریق (<30%)

1-10٪
آنژین صدری - درد قفسه سینه - سردرد - میگرن - سرگیجه - پارستزی - خارش - بثورات پوستی - اریتم – دیسگوزی
سایر عوارض
ایست قلبی - تپش قلب - اسپاسم عروق کرونر - فشار خون بالا و گرگرفتگی - کم کاری تیروئید – هیپوگلیسمی - پرکاری تیروئید - اختلال بینایی گذرا (کوری کورتیکال، دوبینی و تاری دید) - درد شکم – پانکراتیت - بزرگ شدن غدد بزاقی – لرز – تب - درد و ناراحتی - واکنش های محل تزریق از جمله خارج شدن خون - واکنش های حساسیت مفرط - شوک آنافیلاکسی - لرزش (گذرا) – کما - اختلال در هوشیاری - انسفالوپاتی گذرا ناشی از تخلخل مواد حاجب (شامل فراموشی، توهم، فلج، اختلال گفتار گذرا، آفازی، دیزآرتری) – اضطراب - بی قراری – سرفه – عطسه - تحریک یا گرفتگی گلو - ادم حنجره - ادم حلق - اسپاسم برونش - اختلالات پوست و بافت زیر جلدی

تداخلات دارویی
منع مصرف
سدیم یدید I131
تداخل جدی (ازجایگزین استفاده کنید)
متفورمین
نیازمند پایش
آلدسلوکین – لوپ دیورتیک‌ها

هشدارها
ویزودیکس® برای استفاده داخل نخاعی (IT) نیست. تجویز غیرعمدی IT مواد حاجب یددار منجر به عوارض جانبی جدی از جمله مرگ، تشنج، خونریزی مغزی، کما، فلج، آراکنوئیدیت، نارسایی حاد کلیه، ایست قلبی، تشنج، رابدومیولیز، هیپرترمی و ادم مغزی می‌شود.
هیدراتاسیون کافی انجام گیرد.
در نارسایی کلیوی/کبدی، بیماری قلبی عروقی، مالتیپل میلوما، فئوکروموسیتوم، بیماری سلول داسی شکل، بیماران مسن و اختلال عملکرد تیروئید احتیاط کنید.
افزایش خطر عوارض جانبی در بیماری قلبی، بیماران مبتلا به آسم، و حساسیت به آلرژن ها یا داروها وجود دارد.
نارسایی کلیه ممکن است در بیماران دیابتی در طول دهیدریشن اولیه رخ دهد. حفظ هیدراتاسیون طبیعی در این بیماران انجام گیرد.
بیماران مبتلا به هموسیستینوری ممکن است در معرض خطر ترومبوز و آمبولی باشند. از آنژیوگرافی در این بیماران خودداری کنید.
از اکستراوازیشن بخصوص در بیماران مبتلا به بیماری شدید شریانی یا وریدی خودداری کنید.
حوادث ترومبوآمبولیک که باعث انفارکتوس میوکارد و سکته مغزی می شود گزارش شده است. از روش های دقیق تجویز داخل عروقی، به ویژه در طی مراحل آنژیوگرافی استفاده کنید.
عوارض جانبی شدید پوستی (SCAR)، از جمله سندرم استیونز-جانسون و نکرولیز اپیدرمی سمی (SJS/TEN)، پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) و واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS)، ممکن است از 1 ساعت تا چند هفته بعد ایجاد شود. پس از تجویز ماده حاجب داخل عروقی؛ شدت واکنش ممکن است افزایش یابد و زمان شروع ممکن است با تجویز مکرر ماده حاجب کاهش یابد. داروهای پیشگیرانه ممکن است از عوارض جانبی شدید پوستی جلوگیری نکند؛ و یا شدت آن راکاهش ندهند. از دادن فرآورده به بیمارانی که سابقه واکنش شدید پوستی به محصول دارند خودداری کنید.
اختلال عملکرد تیروئید در کودکان
اختلال عملکرد تیروئید که با کم کاری تیروئید یا سرکوب گذرا تیروئید مشخص می شود؛ پس از قرار گرفتن در معرض یکبار از یک دارو، و قرار گرفتن در معرض چندین ماده حاجب یددار گزارش شده است. در بین بیماران 0 تا 3 ساله در معرض مواد حاجب یددار، اختلال عملکرد تیروئید بسته به سن بیمار و دوز ماده حاجب یددار گزارش شده است.
سن پایین تر، وزن بسیار کم هنگام تولد، نارس بودن و وجود سایر بیماری‌ها مانند بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان یا کودکان و شرایط قلبی با افزایش خطر مرتبط است. بیماران اطفال مبتلا به بیماری‌های قلبی ممکن است با توجه به اینکه اغلب به دوزهای بالای کنتراست در طی روش‌های تهاجمی قلبی مانند کاتتریزاسیون و توموگرافی کامپیوتری (CT) نیاز دارند، در معرض بیشترین خطر قرار دارند.
بیماران کودک 0-3 ساله نیاز به نظارت دقیق‌تری دارند زیرا تیروئید کم‌کار در اوایل زندگی ممکن است برای رشد حرکتی، شنوایی و شناختی مضر باشد و ممکن است به درمان موقتی جایگزینی T4 نیاز داشته باشد. ارزیابی عملکرد تیروئید در تمام بیماران کودک 0-3 سال در عرض 3 هفته پس از قرار گرفتن در معرض مواد حاجب یددار، به ویژه در نوزادان ترم و نارس انجام گیرد. در صورت تشخیص اختلال عملکرد تیروئید، عملکرد تیروئید را در صورت نیاز بالینی درمان و کنترل کنید.
ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان زیر 2 سال ثابت نشده است و این دارو برای استفاده در کودکان زیر 2 سال تایید نشده است.

نکات قابل توصیه
تا چند روز پس از مصرف ویزودیکس® با نوشیدن مایعات کافی مانع دهیدریشن بدن خود شوید. در صورت بروز تهوع یا اسهال طی این مدت پزشک خود را سریعا مطلع نمایید.

مصرف در بارداری
هیچ داده‌ای در مورد مصرف یدیکسانول در زنان باردار وجود ندارد تا خطرات مرتبط با دارو را مشخص کند.
گروه B 

مصرف در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد وجود یدیکسانول در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران شیرده یا اثرات آن بر تولید شیر وجود ندارد. مواد حاجب یددار به میزان ضعیفی در شیر انسان دفع می شوند و در دستگاه گوارش شیرخواری که با شیر مادر تغذیه می شود، به خوبی جذب می شوند.