بوپرنورفین - BUPRENORPHINE

درد - درد متوسط تا شدید - کنترل درد بعد از جراحی - درمان اعتیاد به مواد مخدر اپیوئیدی

مکانیسم اثر
بوپرنورفین یک ضد درد مخدر نیمه سنتزی با خاصیت آگونیستی و آنتاگونیستی همزمان روی گیرنده‌های اپیوئیدی است؛ که روی گیرنده‌های مو و دلتا آگونیست و روی گیرنده کاپا آنتاگونیست است.  
فارماکودینامیک
بوپرنورفین به گیرنده‌های اپیوئیدی در سیستم اعصاب مرکزی و سایر بافت‌ها متصل شده و عملکرد خود را که شامل اثرات بی‌دردی, القای خواب آلودگی و تضعیف سیستم تنفسی می‌باشد اعمال می کند.
 گیرنده‌های اپیوئیدی در طناب نخاعی و سایر بافت‌ها وجود دارد و تحریک آنها در وهله اول اثرات بی‌دردی و خواب آوری ایجاد می‌کند. علاوه بر این, دارو باعث تغییر در خلق و خو و ایجاد سرخوشی نیز می‌شود. بوپرنورفین مرکز تنفس را مهار می‌کند و رفلکس سرفه را کاهش می‌دهد و باعث انقباض مردمک ها می‌شود.
فارماکوکینتیک
فراهمی زیستی داروی بوپرنورفین حدود 79 درصد است. شروع اثر دارو در تزریق عضلانی 15 دقیقه و طول اثر آن 4 تا 10 ساعت است.
زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی کمتر از 2 دقیقه است. اتصال پروتئینی دارو 96 درصد است. حجم توزیع آن  97-187 لیتر بر کیلوگرم و متابولیسم آن کبدی است.
نیمه عمر داروی بوپرنورفین حدود 2.2 ساعت و دفع دارو توسط ادرار و مدفوع است.

مقدار مصرف 
بزرگسالان
• درمان وابستگی به اپیوئیدها
شروع درمان: روز اول : 8 میلی‌گرم زیرزبانی
روز دوم : 16 میلی‌گرم زیرزبانی
دوز نگهدارنده: دوز دارو با توجه به شرایط بیمار افزایش یا کاهش داده شود تا به دوز مناسب بیمار جهت کنترل علائم برسد.
دوز هدف : 16 میلی‌گرم زیرزبانی یک مرتبه در روز. محدوده دوز مجاز 4 تا 24 میلی‌گرم در روز می باشد.
• درد متوسط تا شدید
ابتدا 0.3 میلی‌گرم عضلانی عمیق یا آهسته وریدی و در صورت نیاز 30 تا 60 دقیقه بعد تکرار شود سپس هر 6 ساعت 0.3 میلی‌گرم تزریق شود (در صورت نیاز)
حداکثر دوز مجاز در هر تزریق 0.3 میلی گرم وریدی یا 0.6 میلی‌گرم عضلانی می باشد.
• درد مزمن
ابتدا 75 میکروگرم به صورت بوکال (قرار دادن دارو در کنار لپ) یک بار در روز یا در صورت تحمل هر 12 ساعت تا حداقل 4 روز مصرف شود. سپس به مقدار 150 میکروگرم هر 12 ساعت افزایش یابد. افزایش تدریجی دوز تا کنترل درد انجام شود.  حداکثر دوز 900 میکروگرم هر 12 ساعت می‌باشد.
کودکان: 
• درد
2 تا 12 سال:
2 تا 6 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن عضلانی یا وریدی هر 4 تا 6 ساعت.
بیشتر از 12 سال:
0.3 میلی‌گرم عضلانی عمیق یا وریدی هر 4 تا 6 ساعت.
درمان وابستگی به اپیوئیدها
شروع درمان: روز اول : 8 میلی‌گرم زیرزبانی
روز دوم : 16 میلی‌گرم زیرزبانی
دوز نگهدارنده: دوز دارو با توجه به شرایط بیمار افزایش یا کاهش داده شود تا به دوز مناسب بیمار جهت کنترل علائم برسد.
دوز هدف : 16 میلی‌گرم زیرزبانی یک مرتبه در روز. محدوده دوز مجاز 4 تا 24 میلی‌گرم در روز می باشد.
موارد منع مصرف
حساسیت مفرط به این دارو , تضعیف تنفسی , انسداد گوارشی , آسم شدید یا حاد ریوی , ایلئوس پارالیتیک
عوارض جانبی 
افسردگی - اضطراب - بی خوابی - یبوست - تهوع - استفراغ - تشنج - سرگیجه - توهم - تاکیکاردی - اختلالات بینایی - آریتمی - تغییرات فشار خون - آپنه - سرخوشی - کما - ضعف عصبی - برادیکاردی - منگی - حرکات بی اختیار عضلات اسکلتی - تضعیف تنفسی بعد از جراحی - سداسیون
تداخلات دارویی
منع مصرف 
آلویموپان – دروندرون – لیفامولین – تیوریدازین

جدی - از جایگزین استفاده کنید 
آبامتاپیر – آکریواستین - آلفنتانیل - آلفوزوسین - آمیودارون - آمی سولپرای - آمی تریپتیلین -آموکساپین - آناگرلید - آپالوتامید - آپومورفین - آریپیپرازول - تری اکسید آرسنیک - آرتمتر - آرتمتر/لومفانترین - آسناپین - آسناپین ترانس درمال - اتوموکستین - آزیترومایسین - بیداکیلین - بلادونا و تریاک - بنژیدروکدون/استامینوفن- برملانوتید - بوتورفانول - اکسیبات های کلسیم/منیزیم/پتاسیم/سدیم - سرتینیب - کلرامفنیکل - کلروکین - کلرپرومازین - سایمتیدین - سیپروفلوکساسین - سیتالوپرام - کلاریترومایسین - کلومیپرامین - کلونیدین - کلوزاپین - کدئین - Conivaptan - کریزوتینیب - داساتینیب - دگارلیکس - دسفلوران - دزیپرامین - دکسترومورامید – دیامورفین - دیازپام داخل بینی - دیفنوکسین hcl - دیفنوکسیلات hcl - دیپیپانون - دیسوپیرامید - دوفتیلید - دولاسترون - ونپزیل - دوکسپین – افاویرنز - الیگلوستات - الکسادولین - انکورافنیب - انترکتینیب - اریبولین - پایه اریترومایسین - اریترومایسین اتیل سوکسینات - اریترومایسین لاکتوبیونات - اریترومایسین استئارات - اسیتالوپرام - فنتانیل - فنتانیل داخل بینی - فنتانیل ترانس درمال - فنتانیل ترانس مخاطی - فکسینیدازول - فینگولیمود - فلکائینید - فلوکونازول - فلوکستین - فلووکسامین - فاسکارنت - فوستم ساویر - جمی فلوکساسین - جمتوزوماب - گیلتریتینیب - گلسدگیب - گوسرلین - گرانیسترون - هالوپریدول - هیسترلین - هیدروکودون - هیدرومورفون - هیدروکسی کلروکین سولفات - ایبوتیلید - ایده اللیسیب - ایلوپریدون - ایمی پرامین - اینوتوزوماب - ایزوکاربوکسازید - ایزوفلوران - ایتراکونازول - ایووزیدنیب - کتوکونازول - لاپاتینیب - لیفامولین - لنواتینیب - لوپرولید - لووفلوکساسین - لووکتوکنازول – لوورفانول - لینزولید - لیتیوم - لوفکسیدین - لونافرنیب - لوپرامید - لوپیناویر - مسیمورلین- مفلوکین - مپریدین - متادون - متیلن بلو - متوکلوپرامید داخل بینی - میدوستاورین - میفپریستون - میرتازاپین - موبوکرتینیب - مورفین - موکسی فلوکساسین - نالبوفین  نفازودون - نیلوتینیب - نورتریپتیلین – اکتروتید - افلوکساسین - اولانزاپین - اولیسریدین - الوپاتادین داخل بینی - اندانسترون - تنتور تریاک - اوسیمرتینیب - اگزالیپلاتین - اکسی کدون - اکسی مورفون - اوزانیمود - پالیپریدون - پانوبینوستات - پاپاورتوم - پازیروتید - پازوپانیب - پنتامیدین - پنتازوسین - فنلزین - پیماوانسرین - پیموزاید - پیتولیسانت - پونزیمود- پوزاکونازول - پریماکین - پروکائین آمید - پروکاربازین - پرومتازین - پروپافنون - پروتریپتیلین - کوتیاپین - کینیدی - کینین - ریبوسیکلیب - ریلپیویرین - ریسپریدون - رومیدپسین - ساکویناویر - سلژیلین - سلژیلین ترانس درمال - سلینکسور - سلپرکاتینیب - سرترالین - سووفلورا - سیپونیمود - سدیم اکسیبات - سولیفناسین - سورافنیب - سوتالول - سوفنتانیل - سوفنتانیل SL - سونیتینیب - تاکرولیموس - تاپنتادول - تلاوانسین - تترابنازین - تورمیف - ترامادول - ترانیل سیپرومین - ترازودون - تری کلابندازول - تری میپرامین - تریپتورلین - توکاتینیب - سنبل الطیب - وندتانیب - واردنافیل - ومورافنیب - ونلافاکسین - ووکلوسپورین - وریکونازول - وورینوستات - وکسلوتور – زیپراسیدون
نیازمند پایش
آلبوترول - آلفنتانیل - آلپرازولام - آمی تریپتیلین - آموباربیتال - آموکساپین - آپالوتامید - آپومورفین - آرفورموترول - آریپیپرازول - آرمودافینیل- آتازاناویر - آزلاستین - باکلوفن - بلادونا و تریاک - بلزوتیفان - بن پریدول- بنزفتامین - بوسنتان - برکسانولون - برومفنیرامین - بوپرنورفین، تزریق طولانی مدت-  بوتاباربیتال - بوتالبیتال - بوتورفانول - کاربامازپین - کاربینوکسامین - کاریزوپرودول - سنوبامات - هیدرات کلرال - کلردیازپوکساید - کلرفنیرامین - کلرپرومازین - کلرزوکسازون - سیناریزین - کلماستین - کلوبازام - کلومیپرامین - کلونازپام - کلورازپات - کلوزاپین - کوبیسیستات - کدئین - کریزوتینیب - کروفلمر - سیکلیزین - سیکلوبنزاپرین - سیپروهپتادین - دابرافنیب - دانترولن - داردورزانت - داروناویر - دسفلوران - دزیپرامین - دوترابنازین - دگزامتازون - دکسکلرفنیرامین - دکسفن فلورامین - دکسمدتومیدین - دکسترومورامید- دیامورفین - دیازپام - دیفلیکفالین - - دیمن هیدرینات - دیفن هیدرامین - - دیپیپانون - دوپکسامین - دوسولپین - دوکسپین – دوکسیلامین - دروپریدول - - الاگولیکس - elvitegravir/cobicistat/emtricitabine/tenofovir DF - انکورافنیب - انزالوتامید - اسکیتامین داخل بینی - اسلی کاربازپین استات - استازولام - اتانول - اتومیدات - اتراویرین - فدراتینیب - فن فلورامین - فلیبانسرین - فلوفنازین - فلورازپام - فوزامپرناویر - فسفنی توئین - گاباپنتین - گاباپنتین اناکاربیل - گاناکسولون – هالوپریدول - هیدرومورفون - هیدروکسی زین - ایلوپریدون - ایمی پرامین - ایندیناویر - ایسترادفیلین - کتامین - کتوتیفن، چشمی - لاسمیدیتان - لمبورکسانت - لناکاپاویر - لترموویر - لوورفانول - لوفپرامین - لوفکسیدین - لوپیناویر - لوپرازولام - لورازپام - لورلاتینیب - لورمتازپام - لوکساپین - لوکساپین استنشاقی  - لورازیدون - ماپروتیلین - ماری جوانا - ماواکامتن - ملاتونین - مپریدین - مپروبامات - متاکسالون- - متادون - متوکاربامول - متیلن دی اکسی مت آمفتامین -میدازولام - میدازولام داخل بینی - میرتازاپین - میتوتان - مورفین - Motherwort - موکسونیدین - ابیلون - نافسیلین - نالبوفین - نلفیناویر - نویراپین - نورتریپتیلین - اولانزاپین - اولیسریدین - ombitasvir/paritaprevir/ritonavir و dasabuvir (DSC) - تنتور تریاک - اورفنادرین - اوسیلودروستات- اگزازپام - اکسکاربازپین - اکسی کدون - اکسی مورفون - پالیپریدون - - پاپاورین - پاروکستین - پگویزومانت- پنتازوسین - پنتوباربیتال - پرامپانل - پرفنازین - فنوباربیتال - فنیل افرین PO - فنی توئین - فولکودین - پیموزاید - پرگابالین - پریمیدون - پروکلروپرازین - پرومتازین - پروپوفول - پروپیل هگزدرین - پروتریپتیلین - کوازپام - کوتیاپین - راملتئون- رانولازین - رمیمازولام - ریبوسیکلیب - ریفابوتین - ریفامپین - ریفاپنتین - ریسپریدون - ریتونویر - نقش آفرینی - روکاپاریب - ساکویناویر - Skullcap - سکوباربیتال - سووفلوران - shepherd's purse - سولفات سدیم / سولفات منیزیم / کلرید پتاسیم - سولفات سدیم/سولفات پتاسیم/سولفات منیزیم - مخمر سنت جان - استریپنتول - سوفنتانیل - سوورکسانت - تاپنتادول - تازمتوستات - تکوویریمات- تمازپام - تیوریدازین - تیوتیکسن - تیپراناویر - توپیرامات - ترامادول - ترازودون - تریازولام - تریکلوفوس - تری فلوپرازین - تری میپرامین - تریپرولیدین - والبنازین - زایلومتازولین - زیکونوتید - زیپراسیدون – زوتپین
تداخل جزئی
استازولامید - آناستروزول - بریمونیدین - سیکلوفسفامید - دکستروآمفتامین – الویتگراویر - اکالیپتوس - لاروترکتینیب - لیدوکائین - sage - زیکونوتید


هشدارها
از آنجا که بوپرنورفین یک آگونیست نسبی گیرنده‌های مو است؛ احتمال سوء استفاده و اعتیاد به آن وجود دارد.
افت فشار خون : به علت احتمال ایجاد افت فشار خون, باید در بیماران مبتلا به هایپوولمیا, اختلالات قلبی (شامل انفارکتوس میوکارد حاد) یا در مصرف همزمان با داروهای ایجاد کننده هایپوولمیا (شامل فنوتیازین‌ها یا بی‌هوش کننده‌های عمومی) با احتیاط مصرف شود. قبل از شروع درمان یا طی آن بیمار باید از نظر فشار خون تحت نظر باشد.
حساسیت مفرط: بوپرنورفین ممکن است باعث بروز واکنش‌های آنافیلاکتیک شود.
تضعیف تنفسی: حتی در دوزهای معمول ممکن است تضعیف تنفسی جدی و تهدید کننده حیات ایجاد شود. بنابراین بیمار باید کاملا تحت نظر باشد. افزایش سطح دی اکسید کربن ناشی از تضعیف تنفس ممکن است باعث تشدید اثرات خواب آور دارو شود.
دارو باید توسط افراد با تجربه و آموزش دیده تزریق شود؛ و از تزریق دارو در روندهای درمانی یا تشخیصی بدون کنترل سطح هوشیاری خودداری شود. علاوه براین لوازم احیای قلبی تنفسی و اینتوبه کردن نیز باید در دسترس باشد.
سندرم سروتونین ممکن است در بیماران دریافت کننده داروی بوپرنورفین همراه با سایر داروهای سروتونرژیک ( IsSSR,SNRIs , TCAs, تریپتان‌ها, آنتاگونیست‌های گیرنده 5HT3, میرتازاپین, ترازدون و ترامادول ) یا مختل کننده متابولیسم سروتونین (مهار کننده های آنزیم MAO ) ایجاد شود. این سندرم حتی در دوزهای معمول دارو هم ممکن است اتفاق بیفتد.تظاهرات سندرم سروتونین تغییر در حالات روحی (آژیتاسیون, توهم و کما), ناپایداری اتونوم ( تاکی کاردی, ناپایداری فشارخون و هایپرترمی), عدم هماهنگی عصب عضله (هایپررفلکسی, سختی عضلات) و علائم گوارشی (تهوع, استفراغ و اسهال) می باشد.
در صورت استفاده با سایر داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی مانند ضد افسردگی‌ها , سایر اپیوئیدها , خواب آورها , بی هوش کننده‌های عمومی و ... ممکن است عوارض سداسیون و تضعیف CNS تشدید شود. در صورت نیاز به مصرف همزمان دو دارو باید تنظیم دوز مجدد صورت پذیرد.
سندرم محرومیت از اپیوئید, در نوزادان متولد شده از مادرانی که مصرف طولانی مدت بوپرنورفین را داشته اند ممکن است ایجاد شود.
ریسک ایجاد آپنه در بیماران با اختلالات مزمن ریوی وجود دارد. بیمار باید به دقت تحت نظر باشد و دارو از دوز کم شروع شود. هرچند بهتر است از مصرف دارو در این افراد خودداری شود.
افزایش فاصله QT ممکن است روی دهد؛ که در صورت مصرف سایر داروهای افزاینده این فاصله (کینیدین , پروکاینامید, دیزوپیرامید, سوتالول, آمیودارون و دوفتیلاید), احتمال آن افزایش می یابد.
اثرات تضعیف تنفسی اپیوئیدها ممکن است باعث احتباس دی اکسید کربن و افزایش فشار مایع مغزی نخاعی شود.
در صورت وجود هایپوتیروئیدیسم, میکزادم, نارسایی آدرنوکورتیکال, سندرم محرومیت از الکل, سن بالا و ناتوانی, توهم, سایکوز, هایپرتروفی پروستات, تضعیف سیستم اعصاب مرکزی, اختلالات مجاری صفراوی, آسیب سر و افزایش فشار مغزی ممکن است باعث تشدید عوارض جانبی دارو شوند.
مواردی از هپاتیت سیتولیتیک و هپاتیت همراه با یرقان در افرادی که بوپرنورفین زیرزبانی را برای ترک اعتیاد مصرف کرده بودند مشاهده شده است؛ و در صورت اختلال متوسط تا شدید کبدی این احتمال بیشتر است.
در اختلالات شدید کلیوی باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
ممکن است دارو باعث انقباض اسفنکتر اودی شده و اختلال شکمی ایجاد کند.
ممکن است در مصرف بوپرنورفین آستانه تشنج کاهش و احتمال تشنج افزایش یابد.
در بیمارانی که در اثر درمان سرطان، مبتلا به موکوزیت می باشند جذب فرم زیرزبانی بوپرنورفین بیشتر است بنابراین احتمال عوارض آن نیز افزایش می‌یابد.
مصرف دارو در دوران بارداری تنها با نظر پزشک و با توجه به سود و ضرر دارو برای جنین تصمیم گیری می‌شود.
مواردی از نارسایی آدرنال با علائم تهوع, استفراغ, بی‌اشتهایی, خستگی, ضعف و سرگیجه گزارش شده است. در صورت بروز این عارضه باید بوپرنورفین قطع شده و درمان با کورتیکواستروئیدها شروع شود.
مصرف مزمن داروی بوپرنورفین ممکن است باعث ناباروری شود که در مورد قابل برگشت بودن یا نبودن آن اطلاعات کافی در دسترس نیست.
نکات قابل توصیه
در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:
سابقه آلرژی به دارو یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها، اختلالات ریوی و تنفسی مانند آسم, سختی تنفس, آپنه خواب, بالا بودن سطح دی اکسید کربن در خون, انسداد معده و روده , اختلال کبدی, طولانی بودن فاصله QT در الکتروکاردیوگرام .
در صورت مصرف هر کدام از داروهای زیر با پزشک مشورت شود:
پنتازوسین, ایزوکربوکسازید , فنلزین, ترانیل سیپرومین , سلژیلین , لینزولاید و متیلن بلو.
بوپرنورفین باید فقط تحت نظر پزشک و در دوز تجویز شده مصرف شود. دوره درمان طبق نظر پزشک باشد و مصرف دارو طولانی تر نشود در غیر این صورت احتمال وابستگی وجود دارد.
در مصرف طولانی مدت یا دوز بالای دارو قطع آن منجر به علائم سندرم محرومیت می‌شود. بنابراین با نظر پزشک و به صورت مرحله‌ای کاهش یابد.
از رانندگی و انجام کارهای دقیق تا برگشت کامل هوشیاری بیمار خودداری شود.
به علت احتمال سقوط در اثر افت فشار خون, نشست و برخواست به آرامی صورت گیرد.
از آنجا که با مصرف این دارو احتمال اختلالات شدید کبدی وجود دارد, در صورت بروز هر کدام از علائم درگیری کبد شامل تغییررنگ ادرار و مدفوع, زرد شدن سفیدی چشم و پوست, احساس سیری و بی‌اشتهایی با پزشک مشورت شود.
مصرف طولانی مدت داروی بوپرنورفین باعث کاهش سطح هورمون‌های جنسی و اختلالات جنسی و حتی ناباروری می‌شود.
ممکن است با مصرف این دارو احتمال بروز تشنج در افراد با سابقه قبلی تشنج, افزایش یابد. در این موارد باید با نظر پزشک دوز داروی ضد تشنج مجدد تنظیم شود.
داروی بوپرنورفین در دوران بارداری یا شیردهی تنها با نظر پزشک و با سنجش منافع مصرف دارو در مقابل مضرات آن باید استفاده شود.
مصرف در بارداری
داده ها در بارداری محدود است. با این حال، این داده ها افزایش خطر ناهنجاری‌های عمده را به طور خاص به دلیل قرار گرفتن در معرض بوپرنورفین نشان نمی‌دهد. ممکن است در طول بارداری تنظیم دوز بوپرنورفین مورد نیاز باشد؛ حتی اگر بیمار قبل از بارداری دوز ثابتی داشته باشد. علائم و نشانه های قطع مصرف باید به دقت تحت نظر گرفته شود و در صورت لزوم دوز تنظیم شود .
عوارض جانبی جنین/نوزادی: 
سندرم محرومیت از مواد اپیوئیدی نوزادی ممکن است در نوزادان مادرانی که تحت درمان هستند رخ دهد.

مصرف در شیردهی
به زنان شیردهی که بوپرنورفین مصرف می کنند توصیه کنید تا نوزاد را از نظر افزایش خواب آلودگی و مشکلات تنفسی زیر نظر بگیرند.